İncirde meyve tutumu ve gelişimi için erkek incir (ilek) meyvelerindeki çiçek tozlarının ilek arıcığı tarafından incire taşınması gereklidir.
İncirde tozlaşma olayının gerçekleşebilmesi için incir arısı da denilen mazı böceğine ihtiyaç vardır. Mazı arısı incir ağacı olmadan yaşamını sürdüremez. Dişi incir arıları larvalarını bırakmak için erkek incir ağacına girer. İçeri girerken kanatları ve anteni kırılır. Dışarıya çıkamaz. Dişi yavrular incirden çıkarken poleni de beraberinde götürür. Böylece tozlaşma işlemi gerçekleşir.
İlekleme Zamanı; Genelde Haziran ayının ilk haftasında başlayıp, ikinci hafta sonunda ya da üçüncü hafta başında bitirilmesi gereken bir işlemdir. Haziranda incir meyveleri iri fındık büyüklüğüne geldiğinde ve parlak bir görünüm kazandığında ileklemeye başlanır. İleklemede kullanılacak meyveler ise iri ceviz büyüklüğüne gelmeli ve meyve sıkıldığında içerisinden çiçek tozları dökülmelidir.
Atılacak İlek Miktarı; Ağacın büyüklüğüne ve kış yağışlarının durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Normal şartlarda, incir ağacının 3 farklı yerine olacak şekilde, ilek filelerinin içerisine 3-4 adet ilek meyvesi konularak, bir hafta aralıklarla iki defa asılmalıdır. Kuraklığın ve ilek meyvesinin temininde sıkıntıların görüldüğü yıllarda ilk asımda 2-3 ilek meyvesi yeterli olacaktır.Çünkü kaliteli bir tek ilek meyvesinde 500 ile 1000 adet arasında ilek arıcığı vardır. 1 veya 2 adet arıcığın dişi incir meyvesi içine girmesi döllenme için yeterlidir. Çok ilek asılması, kaliteli ürün demek değildir.
İleklemede Dikkat Edilecek Noktalar; İlek meyvesi yeterli miktarda çiçek tozu (polen) ve arıcık bulundurmalıdır. Kullanılan çeşitlere dikkat edilmelidir. Erkek incir meyvelerinde çiçek tozu olgunlaşması ve arıcık çıkış zamanıyla dişi meyvelerdeki dişi çiçeklerin olgunlaşma zamanı ile çakışan çeşit olmalıdr. İlekleme, sabahın erken saatlerinde arıcık çıkışı olmadan, file bir tel yardımı ile ağaca asılarak yapılmalıdır.
İlekleme plastik fileler kullanarak yapılmalıdır. İleklemede filelerin kullanımıyla hem zamandan kazanılmış olur, hem de işi biten ileklerin daha sonrasında bulaşmalara neden olmaması için toplanması daha kolay olur.
İleklerin işi bitince ağaç üzerinde bırakılmamalı, toplanıp bahçe dışında imha edilmelidir. Ağaç üzerinde bırakılan filelerdeki ilek meyveleri daha sonra küflenerek aflatoksin riskinin oluşmasına neden olur.
Aşırı miktarda ilekleme yapılmamalıdır. Bu hastalık riskini arttırdığı gibi fazla sayıda küçük ve kalitesiz meyve oluşumuna neden olur . Meyvenin içersine hastalık bulaşma olasılığı artar bu da aflatoksin oluşum riskini tetikler.
Sağlıksız ileklerle ve aşırı ilekleme yapılan bahçelerde meyvelerde akma, çürüme ve ekşime daha sık görülür. Aşırı ileklemeyi önlemek için bahçe içinde eğer varsa ilek ağaçları imha edilmeli, ilek temini amaçlı erkek incir ağaçları incir bahçelerinden uzak bir yere dikilmelidir.
İleklemenin gereğinden az miktarda yapılması da verimin düşük olmasına neden olur. İlekleme file yerine kova bitkisi kullanılarak yapılıyorsa ilek arıcığının çıkarken çiçek tozlarını alabilmesini sağlamak için meyveler orta kısımlarından delinmemeli, sadece sap kısmından dizilmelidir.Tuzaklar sadece ilekleme döneminde ilek arısına zarar vermemek için bahçeden toplanır ve kullanılmaz. İlekleme bitiminde aynı şekilde tekrar ağaçlara asılır.
